Działki rolne służą do tego, aby wykorzystywać je do uprawy w celach rolniczych. Dlatego kupno szczególnie tych o dużym obszarze i żyznej glebie jest utrudnione. Co do zasady bowiem mają je kupować tylko osoby, które mają status rolnika i tym się zawodowo zajmują.
W październiku 2023 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, która nieco zmieniła dotychczasowe zasady nabywania tego typu gruntów. W świetle aktualnych przepisów działkę rolną może kupić osoba, która nie jest rolnikiem, jeżeli faktyczna powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha. Do tej pory liczyła się po prostu powierzchnia działki, a zgodnie z wyżej wymienionym aktem prawnym teraz ważna jest wyłącznie powierzchnia użytków rolnych.
Jeżeli zależy nam na nabyciu większego obszaru, który jest przeznaczony pod produkcję rolną, to możemy to zrobić, gdy:
W pozostałych przypadkach wymagana jest zgoda Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, który ma prawo pierwokupu gruntów rolnych.
Jeśli działka rolna jest zabudowana, to przepisy uwzględniają jeszcze jeden wyjątek, który umożliwia jej kupno każdemu zainteresowanemu.
Chodzi o sytuację, gdy grunt ma powierzchnię do 0,5 ha i jest zabudowany budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym, które powstały przed 30 kwietnia 2016 roku.
Warto jeszcze wiedzieć, że jeżeli rolnik przeprowadził procedurę wyłączenia gruntu z produkcji rolnej, to tym samym działka zyskała status budowlanej. W takiej sytuacji zasady kupna są takie same jak przy każdej innej działce budowlanej, czyli nie stosuje się już wytycznych z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Jeśli procedura odrolnienia nie została wykonana przez sprzedającego, to przed rozpoczęciem budowy musimy to zrobić we własnym zakresie. Trzeba pamiętać, że jest to możliwe tylko wtedy, gdy na parceli nie znajdują się żyzne gleby. Klasę gleby można sprawdzić na lokalnym geoportalu powiatowym.
Jeżeli na tym terenie znajdują się mało żyzne gleby, to należy złożyć wniosek do właściwej gminy o zmianę przeznaczenia gruntu. W przypadku gdy działka jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP) wójt, burmistrz lub prezydent miasta może rozpocząć proces zmiany planu. Jeśli decyzja będzie pozytywna, możemy wystartować z budową.
Gdy działka nie jest objęta MPZP, to należy złożyć wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, a w kolejnym etapie o odrolnienie gruntu. Aby właściwe organy wyraziły zgodę, dana działka musi znajdować się w sąsiedztwie innej o podobnej zabudowie, mieć dostęp do drogi publicznej oraz podłączenie mediów lub chociaż projekt wykonania przyłączy.